Göz altı mantarı nedir ve nasıl tedavi edilir?

Göz altı mantarı, tıbbi adıyla "periorbital dermatofitoz" veya "fungal periorbitis," göz çevresindeki deride, özellikle göz altı bölgesinde mantar enfeksiyonlarının neden olduğu bir cilt rahatsızlığıdır. Bu durum, genellikle dermatofit adı verilen mantar türlerinden kaynaklanır ve ciltte kızarıklık, kaşıntı, pullanma, kabuklanma veya hafif şişlik gibi belirtilerle kendini gösterir. Nadir görülen bir enfeksiyon olmasına rağmen, özellikle bağışıklık sistemi zayıf olan bireylerde, hijyen eksikliğinde veya nemli ortamlarda daha sık ortaya çıkabilir. Erken teşhis edilmezse, enfeksiyon göz kapağına veya gözün kendisine yayılabilir, bu nedenle dikkatli olunmalıdır.

Göz altı mantarı, çeşitli faktörlere bağlı olarak gelişebilir. Başlıca nedenler şunlardır:

• Mantar sporlarıyla temas: Kirli ellerle göz çevresine dokunmak, havlu veya makyaj malzemeleri gibi paylaşılan eşyalar aracılığıyla bulaşabilir.
• Nemli ve sıcak ortamlar: Terleme veya nem, mantar üremesi için uygun koşullar yaratır.
• Bağışıklık sisteminin zayıflığı: Diyabet, HIV/AIDS gibi hastalıklar veya kortikosteroid kullanımı enfeksiyon riskini artırır.
• Cilt bütünlüğünün bozulması: Göz çevresindeki çizikler veya tahrişler mantar girişini kolaylaştırır.
• Kötü hijyen alışkanlıkları: Düzenli olarak yüz temizliği yapmamak veya makyajı temizlememek enfeksiyona yol açabilir.

Göz altı mantarı enfeksiyonu, genellikle hafif başlar ve zamanla şiddetlenebilir. Yaygın belirtiler şunlardır:

• Göz altında kızarıklık ve kaşıntı
• Deride pullanma veya kabuklanma
• Hafif şişlik veya tahriş hissi
• Yanma veya batma hissi
• İlerleyen durumlarda, ciltte çatlaklar veya sulu yaralar görülebilir

Bu belirtiler, alerjiler veya egzama gibi diğer cilt sorunlarıyla karıştırılabilir, bu nedenle doğru teşhis için bir dermatoloğa başvurmak önemlidir.

Göz altı mantarının teşhisi, genellikle bir dermatolog veya göz hastalıkları uzmanı tarafından yapılır. İşlem şu adımları içerir:

• Fiziksel muayene: Doktor, göz çevresindeki belirtileri değerlendirir.
• Mikroskobik inceleme: Cilt kazıntısı örneği alınarak mantar varlığı kontrol edilir.
• Kültür testi: Örnek, laboratuvarda mantar üremesi için incelenir; bu, enfeksiyonun türünü belirlemeye yardımcı olur.

Teşhis sürecinde, benzer belirtilere neden olabilecek bakteriyel enfeksiyonlar veya alerjiler de ele alınır.

Göz altı mantarının tedavisi, genellikle topikal (cilt üzerine uygulanan) veya sistemik (ağızdan alınan) antifungal ilaçlarla yapılır. Tedavi süreci şu şekildedir:

• Topikal antifungal kremler: Klotrimazol, mikonazol veya terbinafin gibi kremler, enfeksiyon bölgesine düzenli olarak uygulanır. Bu, hafif vakalarda etkilidir ve genellikle 2-4 hafta sürer.
• Sistemik antifungal ilaçlar: Enfeksiyon şiddetliyse veya topikal tedaviye yanıt vermiyorsa, flukonazol veya itrakonazol gibi ağızdan alınan ilaçlar reçete edilir. Bu ilaçlar, karaciğer fonksiyonlarını etkileyebileceğinden, doktor kontrolünde kullanılmalıdır.
• Hijyen ve bakım: Enfeksiyonun yayılmasını önlemek için eller sık sık yıkanmalı, göz çevresi temiz ve kuru tutulmalı, makyaj malzemeleri paylaşılmamalıdır.
• Destekleyici önlemler: Nemlendirici kullanımı ve tahriş edici ürünlerden kaçınmak iyileşmeyi hızlandırabilir. Ayrıca, bağışıklık sistemini güçlendirmek için sağlıklı beslenme önerilir.

Tedavi sırasında, belirtiler geçse bile ilaçların tam süre kullanılması önemlidir, aksi takdirde enfeksiyon tekrarlayabilir. Eğer enfeksiyon göze yayılırsa, acil tıbbi müdahale gerekebilir.

Göz altı mantarını önlemek için basit ama etkili adımlar atılabilir:

• Elleri düzenli yıkamak ve göz çevresine dokunmaktan kaçınmak
• Kişisel hijyen ürünlerini (havlu, makyaj fırçası) paylaşmamak
• Göz çevresini temiz tutmak ve makyajı uyku öncesinde mutlaka temizlemek
• Nemli ortamlardan kaçınmak ve cildi kurulamak
• Bağışıklık sistemini güçlü tutmak için dengeli beslenmek ve düzenli egzersiz yapmak

Göz altı mantarı, erken teşhis ve uygun tedavi ile genellikle tamamen iyileşen bir durumdur. Ancak, kendi kendine tedavi denemek yerine bir uzmana danışmak önemlidir, çünkü yanlış ürün kullanımı durumu kötüleştirebilir. Unutmayın, göz çevresi hassas bir bölge olduğundan, herhangi bir enfeksiyon belirtisinde zaman kaybetmeden tıbbi yardım almak en iyisidir.